
قابلیت اجرای بام سبز
قابلیت های اجرای بام سبز در پهنه های مختلف اقلیمی ایران
در این مقاله قصد داریم تا الزامات اجرایی بام سبز را در حین ساخت یا ساختمان هایی که از قبل وجود دارند را توضیح دهیم.
قابلیت های اجرای بام سبز در پهنه های مختلف اقلیمی ایران
در این مقاله قصد داریم تا الزامات اجرایی بام سبز را در حین ساخت یا ساختمان هایی که از قبل وجود دارند را توضیح دهیم.
بام سبز عمیق و گیاهان مناسب آن
در بام سبز عمیق چه گیاهانی مناسب هستند؟
در بام سبز عمیق چون بستر کشت ما بیشتر است، می توانیم از گیاهان و گونه های متنوع گیاهی استفاده کنیم. چرا که دست ما باز است و می توانیم از درخت و درختچه استفاده کنیم ولی باید به رشد طولی و عرضی آنها توجه کنیم.
حتی ممکن است نیاز به هرس داشته باشند، معمولاً وقتی از درخت و درختچه استفاده می کنیم، آنها را در گلدان و جعبه کشت می کنیم و بعد به بام منتقل می کنیم. این گلدان ها یا پلاستیکی یا فلزی یا چوبی هستند که اصطلاحاً به آنها فلاورباکس می گوییم.
انتخاب گیاه در بام سبز فشرده یا بام سبز عمیق آسانتر است. چون دست ما بازتر و محدودیت های ما کمتر است.
بام سبز کم عمق و گیاهان مناسب آن
انتخاب گیاه برای بام سبز کم عمق و یا گسترده بسیار سخت است. چرا که به دلیل عمق کم با محدودیت مواجه هستیم. چرا که تنوع گیاهان قابل کشت بسیار کم است.
چون عمق بستر کشت بین 5 تا 15 سانتی متر بیشتر نیست. توی این عمق نمی توانیم هر گیاهی را بکاریم مثلا نمی توانیم درخت بکاریم و باید از گیاهان مناسب برای عمق 5 تا 15 سانتی متر استفاده کنیم.
ما در بام سبز کم عمق، آبیاری نداریم که همان سال اول است و بعد از اینکه گیاه در خاک مستقر شد دیگر آبیاری نداریم. پس گیاهی را انتخاب می کنیم که نسبت به گرما، خشکی و وزرش باد مقاوم باشد.
البته اگر با خشکسالی هم مواجه شویم، ممکن است آبیاری هم داشته باشیم. گیاهانی که در بام سبز گسترده استفاده می شوند، باید رشد افقی داشته باشند و مانند درخت و درختچه رشد عمودی نداشته باشند وبیشتر گیاهان مورد استفاده، گیاهان پوششی هستند که استفاده می شوند.
به دلیل عدم آبیاری باید از گیاهانی استفاده کنیم که نیاز به کود ندارند، چون کوددهی در این نوع بام، با مشکل مواجه می شود و گیاهانی که نیاز به مواد مغذی ندارند باید استفاده شوند. در این نوع بام بیشتر از گیاهان افشان استفاده می شود و عمقی ندارند.
با توجه به اینکه گیاه در معرض دید بام سبز قرار دارد، باید گیاهان مناسبی انتخاب شود و برای نگهداری آنها اقدامات لازم صورت گیرد. برای یک بام سبز پایدار و موفق باید به سه عامل زیر توجه کنیم:
1. نیاز آبی گیاه
بزرگترین و مهترین عامل در محدود کردن انتخاب گیاه، نیاز آبی گیاهان است. ما هر گیاهی را نمی توانیم در هر بام سبز بکاریم، پس مهم است که گیاه ما چقدر نیاز آبی دارد.
2. اقلیم یا آب و هوا
هر چقدر آب و هو گرم تر یا سردتر باشد، تنوع انتخاب گیاه محدودتر می شود و از طرفی هر چقدر آب و هوا معتدل باشد، ما دستمان در انتخاب گیاه بازتر است و گیاهان متنوعی را می توانیم برای بام سبز انتخاب کنیم.
3. محیط کشت یا بستر کشت
محیط کشت بیشتر به وزن بام بر می گردد، یعنی وزن باری که روی بام است بسیار مهم است. محیط کشت باید وزن سبک و عمق کمی داشته باشد. مثلا می توانیم از بام سبز گسترده که وزن کم و عمق کمی دارد بسیار مناسب است ولی تنوع گیاهی ما کمتر است، اما هر چقدر به سمت بام سبز فشرده حرکت می کنیم، تنوع گیاهی ما بیشتر می شود ولی وزن و عمق بیشتری روی بام در نظر گرفته می شود و فشار زیادی به بام وارد می شود. مثلا در بام سبز گسترده نمیتوانیم درخت بکاریم ولی در بام سبز فشرده می توانیم بکاریم و تنوع گیاهی ما بالاتر است.
ابتدا باید به اجرای مسیر های حرکتی اشاره کنیم مثل مسیرهای عبور و مرور، آبنما، میز و صندلی که با توجه به نوع بام سبز در کنار گیاهان جانمایی و قرار بگیرند. باید دقت کنیم از اشیاء برنده، تیز یا فشار نقطه ای به بام وارد می کنند استفاده نشود.
با توجه به وزن بام ، سقف طراحی شود. وزنی که باید در نظر بگیریم باید هم وزن افراد و هم وزن مرده بام را در نظر بگیریم. مثلا بام باید ظرفیت 5 نفر را تحمل کند. در بام سبز گسترده فقط وزن بام مرده را داریم و در بام فشرده یا نیمه متمرکز، وزن بار زنده خیلی مهم است. باید در بام سبز وزن مجاز را در نظر بگیریم. در وزن مرده، ما وزنی را در نظر میگیریم که خاک اشباع شده یعنی آب اشباع شده دارد را در نظر میگیریم. برای مسیر های حرکتی توصیه می شود از کفپوش های سفالی، پلاستیکی و یا چوبی پایه دار استفاده شود و حتما هم سطح با گیاه باشد و خیلی پایین تر از گیاه قرار نگیرند.
در ادامه یک سری مطالب را در مورد بستر کشت گیاه ارائه می دهیم. محیط کشت وظیفه رشد گیاه را بر عهده دارد و تغذیه به بستر کشت یا محیط کتشت بر می گردد. وزن محیط کشت یا خاک یا بستر کشت باید تا حد امکان وزن کمی باشد و از طرفی باید قابلیت جذب آن بالا باشد.
زهکش آب اضافه بام را جمع می کند و به خارج از ساختمان هدایت می کند و به خارج از ساختمان هدایت می کند و مانع از راکد شدن آب می شود. این آب می تواند به مخازن منتقل شود یا وارد فاضلاب شود. در مسیر خروجی آب نباید گل و گیاه داشته باشیم چرا که مانع خروج آب می شود که لایه فیلتر مانع از رسیدن ریشه گیاه به زهکش می شود.
تاسیسات زهکشی شامل یک سری اجزاء است که شامل خروجی های سقف، آبراه های مقابل درب ها، ناودان ها، فواره های پاششی و سرریزهای اضطراری می شود. سرریزهای اضطراری برای زمانی است که بارندگی خیلی زیاد است و آب جمع شده و سیلاب ایجاد می شود که بیشتر در بام های سبز شمال استفاده می شود.
این سر ریزها در مناطقی که آب کمی وجود دارد تعبیه نمی شوند و بیشتر در مناطق پر باران انجام می شود. این سرریزها باید جلوی چشم باشند که یک زمان مانعی جلوی آن را نگرفته باشد. اگر بام هایی داریم که شیب دار هستند، حتماً نیاز به ناودان داریم که می تواند در خود ساختمان تعبیه شوند یا بیرونی باشند و با چشم بتوان آنها را مشاهده کرد. در مورد آبراه ها هم باید جلوی چشم باشند و در زمان لازم تمیز شوند.
اجرای بام سبز بهتر است در هنگام طراحی و ساخت ساختمان ایجاد و انجام شود اما روی ساختمان های ساخته شده هم این مورد امکان پذیر است.مراحل اجرای بام سبز 11 مرحله است:
هر بام سبزی منحصر به فرد است و با توجه به عملکردی که دارد، اجزای آن متفاوت است. ما به طور کلی 6 لایه برای بام سبز در نظر می گیریم اما ممکن است با توجه به شرکت سازنده یا کشوری که در آن هستیم این لایه های متفاوت باشد.
همه لایه های بام سبز به صورت تفکیک شده روی هم قرار می گیرند و روی بام سوار می شوند. نوع بام در این حالت مهم نیست که از چه نوعی باشد. این سیستم درجا همان باغ بام یا بام فشرده است.
جعبه های مستطیل شک داریم که لایه ها مثل لایه زهکش یا فیلتر روی آن سوار شده و روی پشت بام قرار می گیرد که همان بام سبز نیمه فشرده یا نیمه متمرکز است.
رولی از خاک و گیاه داریم مثل رول چمن، که فقط باید روی بام آن را نصب کنیم. این سیستم همان بام سبز گسترده است.
انواع بام سبز عبارتند از
بام سبز گسترده
به این بام بام سبز کم ارتفاع یا با ضخامت کم هم گفته میشود که در این نوع بام سبز گیاهان را در عمق کم می کارند و شامل یک یا دو نوع گیاه برای کشت می باشد در واقع مشخصه اصلی این نوع بامها محیط کشت کم عمق آن میباشد چه گیاهانی که ریشه کوتاهی دارند در این بام قابل کشت می باشد.
بام سبز نیمه فشرده نیمه متمرکز
در این نوع بامسبز معمولاً ما یکسری جعبه های مخصوص داریم که گیاه در آن کاشته شده و همه لایههای بام سبز را دارد و فقط روی بام قرار می گیرد در واقع یک محیط ناپیوسته با جعبه ها برای بخشی یا تمام پشت بام می باشد که نصب آن خیلی آسان است.
بام سبز فشرده متمرکز
در این بام ضخامت لایه کشت آن زیاد است که میتوان آن را مشابه پارک طراحی کرد همچنین می توان انواع گل و گیاه و درخت و درختچه در آن کشته شد به این نوع بام سبز باغ بام هم گفته میشود همچنین به این بام با مقطع عمیق نیز گفته میشود.
برای اجرای هر کدام از این نوع بام سبز ها باید شرایط بام شرایط اقلیمی و شرایط ساختمان را مد نظر قرار داد.