چمن زنـي یکـی از شـاخص های مهم در مراقبـت، برای داشـتن یـك چمـن بـا کیفیـت اسـت. یکـی از اهـداف چمن زنی ،تشـویق گیاه جوان به تولید شـاخ و برگ افقي است که تا حدامکان سریعتر انجام گیرد.
این امر باعث به وجود آمدن یك چمن ضخیم (متراکم) مي شود. اولین چمن زني بایستی هنگامي انجام شود که چمن به حداقل ارتفاع 5/2 تا 5 سانتي متر رسیده باشد (حدود یك تا دو سانتی متر از انتهای برگ خشك شده باشد).
اولین برش باید از ارتفاع بیشتر از حد معمول زده شود تا چمن به خوبی پنجه بزند.
دو نکته مهم در چمن زنی، ارتفاع برش و تعداد دفعات چمن زنی است. هر دوی این عوامل با توجه به گونه چمن ،رقم، میزان دما و سطح کیفیت مطلوب چمن متفاوت است.
ارتفاع چمن زنی
بهترین ارتفاع چمن زنی به عادت رشدی و عرض برگ گونه های چمن بستگی دارد. به عنوان یك قاعده کلی در هر سربرداری باید برگ چمن کوتاه شود تا رنگ و یکنواختی مطلوب چمن حفظ شود. این ارتفاع از 5/2 تا 10 سانتی متر متفاوت است. اگر ارتفاع چمن زنی بیش ازحد پایین باشد موجب آسیب رساندن به چمن و رشد ضعیف ریشه ها می شود و زمانی که ارتفاع چمن زنی بلند باشد برای رشد مطلوب ریشه ها شرایط بهتری فراهم می شود.
زمان چمن زنی
برای حفظ جذابیت چمن باید به طور متوسط یك بار در هفته چمن زنی انجام شود. (در تابستان)
ضرورت و اهمیت چمن زنی
به منظور زیبایی و حفظ سلامت ظاهری درچمن کاری، چمنزنی باید به طور مرتب و بسته به مقدار رشد چمن ها انجام گیرد. به گونه ای که ارتفاع چمن ها از سطح خاک همیشه به طور متوسط درحد 4 تا 5 سانتی متر نگه داشته شده تا از به گل رفتن و در نهایت به بذر نشستن چمن جلوگیری گردد. این عمل یکی از مهم ترین عملیات نگهداری در چمن بوده و در تمامی فصول رشد در سال مرتباً باید انجام شود.
نقش چمن زنی در حفظ زيبايی چمن
بلند نگهداشتن چمن باعث بروز پدیده ای به نام کاهبرگ می شود. این به معنی تولید یك حجم به هم فشرده ، از ریزوم و ریشه در سطح روی خاک میگردد ،که در نهایت باعث از بین رفتن شکل منظم چمن و اشکال در عملیات بعدی چمن زنی خواهد شد.
اگـر چمن زنی در روزهای گرم به تأخیر افتد چمن به گل نشسـته و تولیـد بـذر میکند و مـواد غذایی، صرف خوشه بستن شده و نهایتاً چمن ضعیف می شود.
به عنوان یك قاعده کلی ،با افزایش دما، ارتفاع چمنزنی بلندتر (میزان کوتاه کردن کمتر) و با کاهش دما ارتفاع چمنزنی کوتاه تر (میزان کوتاه کردن بیشتر) توصیه می شود.
نظافت
انجام نظافت و جمع آوری آشغال ها از سطح چمن به دلیل اینکه این مواد در سطح صاف و یك دست چمن سریعاً دیده می شوند باید به صورت روزانه انجام شود.
ماشین های چمن زنی
برش چمن ضمن این که باعث استمرار رشد و شادابی آن می شود، چشم انداز خوبی هم به آن می دهد. بر همین اسـاس سـرزنی چمن ها در فواصل معینی از سـال صورت می گیرد. برای سـرزنی چمن از ماشـین های چمن زن استفاده می شود. ارتفاع برش با توجه به فصل و هدف از چمن کاری متفاوت است. این ارتفاع از 4 تا 5 سانتی متر متغیـر اسـت. مثـلاً در فصـل تابسـتان ارتفاع 5 سـانتی متر برای کاهش تبخیر از سـطح خاک و بـرای زمین های ورزشـی ارتفاع 4 سـانتی متر توصیه شـده است. چمن زن ها در انواع دستی بدون موتور، دستی موتوری و موتوری خودگردان وجود دارند.
به طور معمول زمانی که ارتفاع چمن به حدود 7 تا 10 سانتی متر رسید اقدام به کوتاه کردن چمن می نمایند و میزان رشد چمن در مناطق مختلف متفاوت است هرجا میزان دریافت آفتاب بیشتر باشد رشد چمن بیشتر خواهد بود .
برای انجام چمن زنی بهتر است 24 ساعت قبل از آن آبیاری صورت نگیرد تا اولا به طور یکسان چمن ها بریده شوند، در ثانی باعث تخرًیب بستر نشود. بهتر است چمن زنی در ساعات خنك روز (صبح یا عصر) انجام شود و باقیمانده چمن ها پس از آن جمع آوری شود.
بعد از اتمام چمن زنی باید با استفاده از حاشیه زن و یا قیچی مخصوصا ین کار قسمت هایی که به علت نزدیکی به حاشـیه ها توسط چمن زن کوتاه نشده عملیات کوتاه کـردن انجام شـود. انجام عملیـات چمن زنی در مناطق معتـدل به طـور معمول حـدود هـر 10 روز یکبار انجام می شود.
وجین علف های هرز در داخل چمن باید به طور مرتب و قبل از گلدهی به وسیله چاقو از ریشه درآورده شود .عدم انجام این کار باعث تضعیف چمن در مدت بسیار کوتاهی خواهد شد.
بـرای جلوگیـری از بـروز خسـارت بـه ادوات و وسـایل چمن زنـی بهتـر اسـت حاشـیه چمـن کاری و نزدیـك به جدول و درختان به فاصله10 سانتی متر چمن کاری انجام نشود و اگر قبلاً انجام شده است
کوددهی چمن
نظر به آهکی بودن خاک های زراعی کشور، بیکربناته بودن آب های آبیاری، کمی مواد آلی در خاک های زیرکشت و نیاز چمن به تمام عناصر غذایی، مصرف متعادل کودها برای استقرار و تداوم سرسبزی چمن الزامی است. در اراضی که قرار است چمن کاری شود باید مقداری کودهای نیتروژنی ترجیحاً سولفات آمونیوم و کودهای پتاسیمی مصرف شود و مصرف کودهای فسفاته را به خاطر جلوگیری از رقابت در جذب عناصر ریزمغذی به ویژه روی ،به نصف مقدار رایج کاهش داده و از کودهای کامل میکرو مخصوصاً سولفات روی و اسید بوریك براساس آزمون خاک استفاده شود.
به خاطر حلالیت و آبشویی ممکن است بخشی از پتاسیم و نیتروژن آبشویی شده و از دست برود اما فسفر در خاک باقی می ماند و از دسترس خارج نمی شود. در عمل برای اطمینان از تأمین تمام عناصر غذایی، به طور معمول یك کود کامل پیشنهاد می شود و باید حداقل یك بار در سال مصرف شود.
هوادهی چمن
یکی از فعالیت های مهم نگهداری چمن در خاک های سنگین، هوادهی است .پس از اینکه چمن به مدت طولانی در معرض رفت و آمد قرار گرفت، خاک زیرین هوا آب کودفشرده می شود، به طوری که باعث جلوگیری از نفوذ آب و هوا می شود و در نتیجه رشد ریشه کاهش می یابد. برای افزایش هوادهی و زهکشی، از دستگاه هوادهی چمن استفاده می شود. این دستگاه قسمت هایی از خاک را خارج کرده و ایجاد منافذی در داخل خاک می نماید. این عمل بهتر است در زمان رشد فعال چمن انجام شود.
خاک دهی سطح چمن
لایه نازکی از خاک، کمپوست یا مواد هوموسی را در سطح چمن پخش می کنند. خاک مورد استفاده باید یکنواخت و عاری از آفات و بیماری ها و بذر علف های هرز باشد و نیز ازنظر بافت مشابه خاک چمن مورد استفاده باشد. به طور معمول 5/0 تا 5/1 مترمکعب در 90 مترمربع استفاده می شود. که تقریباً 5/0 تا 5/1 سانتی متر سطح چمن را پوشش می دهد.
لکه گیری و ترمیم چمن: در قسمت هایی که چمن در اثر عملیات از بین بردن علف های هرز از بین رفته است لکه گیری و کاشت چمن مجدد ضرورت خواهد داشت. بهتر است این عمل در فصل رشد و هر ماه یکبار انجام شود و با توجه به میزان تخریب صورت گرفته این عملیات شامل اضافه کردن خاک، غلتك زدن، اضافه کردن بذر و کود حیوانی را شامل شود.