روف گاردن به عنوان یک تامین کننده فضای سبز زیبا، سازگار، مطبوع در ساختمان و ایجاد محیطی مناسب جهت تفریح و تفرج ساکنین ساختمان و بهبود مناظر اطراف ساختمان نقش به سزایی ایفا می کند. روف گاردن همچنین فضاهای پرت و مشاع ساختمان را به فضایی دلچسب برای ساکنین تبدیل می کند و کیفیت زندگی را بالا می برد. از طرفی با کاهش دما و بار گرمایش و سرمایش تاسیسات ساختمان، کاهش آلودگی و تصویه هوا کمک شایانی به زیست بوم ساختمان می کند. به طور کلی روف گاردن در کنترل سیل آب، هزینه نگهداری سقف، کاهش اثرات آب و هوایی، افزایش عمر بام و افزایش ارزش ملک موثر است.
اگر بخواهیم بام های معمولی با بام های سبز مقایسه کنیم می توان گفت که بام های معمولی هیچ مزیت خاصی نسبت به بام سبز ندارند. خیلی از مردم فکر میکنند که بام های معمولی هزینه کمتری نسبت به بام سبز دارند که این یک نتیجه گیری اشتباه است. چرا که هزینه نگهداری بلند مدت بام های معمولی خیلی بیشتر از بام های سبز است. بام های سبز به دلیل داشتن عایق ها در لایه های آن محافظ خوبی برای پشت بام محسوب می شوند و از طرفی پشت بام را که مکانی بلا استفاده یا کم استفاده است را به مکانی ایده آل تبدیل می کنند.
در این میان روف گاردن ها علاوه بر کمک به زیبایی ساختمان و ایجاد محیطی مناسب برای زندگی و کار، در بهبود کیفیت هوا علی الخصوص در شهرهای پرجمعیت مثل تهران بسیار کمک می کنند. فرض کنید شهری که تمامی ساختمان های آن به وسیله بام سبز پر شده باشد، چه زیبایی به شهر می دهد و علاوه بر جذب گرد و خاک و غبار هوا، به تولید اکسیژن و خنک کردن آن نیز کمک کند. این موضوع می تواند علاوه بر استفاده در پشت بام ها در دیوارهای مشاع ساختمان نیز موثر باشد.
اگر بخواهیم مزایای روف گاردن را به دو صورت تخصصی و عمومی بررسی کنیم، می توانیم موارد زیر را ذکر کنیم:
مزایای اختصاصی روف گاردن
• ایجاد فضایی زیبا، سازگار و مطبوع در ساختمان
• بهبود کیفیت زندگی ساکنین ساختمان
• افزایش عمر بام و سقف ساختمان
• عایق صوتی برای کاهش و عدم انتقال صدای بیرون به داخل ساختمان
• کاهش بار سیستم های مجاری فاضلاب با جذب آب توسط پوشش گیاهی
• کاهش انتقال حرارت از طریق ذخیره انرژی ساختمان و خنک شدن ساختمان
• افزایش ظرفیت گرمایی بام و عدم انتقال گرما به ساختمان
• حفظ رطوبت در لایه های بام سبز و عدم انتقال به سقف ساختمان
• فتوسنتز گیاهان (کاهش جذب آب)
• استفاده از فضا به صورت مفید در فضاهای بلااستفاده و پرت
• ترویج سلامتی و بهزیستی
• صرفه جویی اقتصادی
• افزایش سود و ارزش و قیمت ساختمان
• کاهش هزینه های تاسیسات سرمایش و گرمایش ساختمانی
• کاهش هزینه های نگهداری سقف و بام ساختمان
مزایای عمومی روف گاردن
• گسترش فضای سبز و زیستگاه جانوران
• کاهش اثرات گرمایی
• کاهش آلودگی هوا علی الخصوص در شهر های بزرگ مثل تهران
• کاهش دی اکسید کربن و افزایش اکسیژن توسط گیاهان
• کنترل دمای شهری و گرمای بیش از حد
• تولید غذا، میوه، صیفی جات و گیاهان دارویی
• زیباسازی مناظر شهری در شهرهای آپارتمانی
• جذب گرد و خاک و غبار هوا
معایب روف گاردن
• افزایش وزن بام ساختمان به دلیل استفاده از خاک، گیاهان، مبلمان، آلاچیق، فلاورباکس و … علی الخصوص در فصول بارندگی
• نیاز به تامین آب و تاسیسات لوله کشی ساختمان در سقف و بام ساختمان
مزایای استفاده از گیاهان در روف گاردن
گیاهان به عنوان یک عنصر طبیعی دارای منفعتهای زیادی هستند و از طرق مختلف برای انسانها سودهایی را در پی دارند. منفعت و سود گیاهان را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد: سود محیط زیستی، سود اقتصادی و سود اجتماعی.
سود محیط زیستی
از مهمترین سودهای محیط زیستی گیاهان می توان به تصفیه کردن هوا اشاره کرد. همه گیاهان باعث جذب آلودگیها میشوند اما مقاومت آنها متفاوت است. گرد و خاک، گرده گیاهان، دود و بوهای ناخوشایند توسط برگهای کرکدار، شاخهها و تنه درختان جذب میشوند و سپس توسط باران شسته شده و به زمین میریزند. گیاهان با جذب کردن ذرات ریز غبار معلق در هوا مانند یک دستگاه تصفیه طبیعی عمل میکنند و باعث بالا رفتن کیفیت هوا میشوند. همچنین بواسطه رطوبتی که گیاهان به هوا می دهند ذرات معلق در هوا سنگین میشوند، ته نشین میگردند و هوا پاکیزه می شوند.
گیاهان با قابلیت طبیعی فتوسنتز، دیاکسیدکربن، دیاکسیدگوگرد و نیتروژن هوا را که گازهایی سرطانزا و خطرناک هستند جذب میکنند و در ازای آن اکسیژن تولید می کنند و باعث تازگی هوا میشوند. شصت درصد اکسیژن کره زمین توسط گیاهان تولید میشود. هر 25 مترمربع فضای پوشیده شده با برگ گیاهان 27 گرم اکسیژن در ساعت تولید میکند و یک هکتار فضای سبز در سال 2500 تا 3000 کیلوگرم اکسیژن تولید میکند که تقریبا اکسیژن مورد نیاز 10 نفر در طی یک سال را تامین مینماید. گفته میشود یک درخت بالغ در هر ساعت 200 کیلوگرم دیاکسیدکربن جذب و به همین میزان اکسیژن تولید میکند و یا حجم دیاکسیدکربن که روزانه توسط یک درخت راش به ارتفاع 24 متر از فضا پاکسازی میشود معادل سه برابر حجم 2 اتاق یک نفره است. تحقیقات در اتریش نشان داده است یک هکتار جنگل راش سالانه حدود 21 تن اکسیژن تولید میکند که 9 تن به مصرف خود جنگل میرسد و 12 تن وارد جو میگردد. انتخاب نوع گیاه جهت بدست آوردن بازده بالاتر بسیار مهم است. بر اساس نظر محققان میتوان گفت گیاهانی که برگ تیرهتر دارند کربن بیشتری جذب میکنند و کیفیت هوا را تا حد مطلوبی بالا میبرند.
از دیگر خصوصیات مفید گیاهان کم کردن آلودگی صوتی است. هرآنچه انسان مایل به شنیدن آن نیست و بصورت ناخواسته به گوش او برسد و مجبور باشد آنرا تحمل کند آلودگی صوتی یا سروصدا تلقی میشود. صدای مزاحم باعث میشود انسان پنجره را بسته و دستگاه تهویه را روشن کند. درصورتیکه گیاهان میتوانند به واسطه شاخه ها و برگهایشان صوت را کنترل کنند. برگ نرم گیاهان صدا را جذب و تنه سخت آنها باعث انحراف صدا میگردد. با وجود آنکه درختان پهن برگ تنها در بهار و تابستان کارایی دارند اما بیشتر از سایر گونه ها باعث کاهش صدا میشوند. در درختان سوزنی برگ هرچقدر تراکم برگها فشردهتر و یا میزان صمغ داخل برگ ها بیشتر باشد بازده بالاتری در مورد کنترل آلودگی صوتی وجود دارد. بر اساس تحقیقات یک چمن سوزنی برگ به عرض 1 متر، 4 دسی بل فرکانس صدا را پایین میآورد و در کل هر 33 مترمربع فضای پوشیده شده از گیاه 7 دسی بل صدا را کاهش میدهد. البته خود شاخ و برگ گیاهان مقداری صدا بر اثر برخورد با باد و حرکت در برابر باد ایجاد میکنند که با توجه به بررسیهای انجام شده این صدا برای اکثر افراد خوشایند میباشد و صوت مزاحم به حساب نمیآید.
سود اقتصادی
گیاهان به طریقههای گوناگون، مستقیم و غیرمستقیم، سودهای اقتصادی را در بر دارند. با استفاده از فضاهای سبز محصول دار مانند درختان بارور و یا زمینهای قابل کشت میتوان بطور مستقیم از سود اقتصادی آنها بهره برد. همچنین گیاهان با کم کردن گرمای هوا نیاز به انرژی برای خنکسازی را کاهش میدهند و بطور غیرمستقیم سود اقتصادی را در پی دارند. در مورد دوم، توجه به اقلیم منطقه جهت چگونگی بهرهبردن از گیاهان امر مهمی است. اثر جزیره حرارتی شهرها از جمله مشکلاتی است که وجود فضاهای سبز و گیاهان تا حدی میتواند آنرا تعدیل کند. اثر جزیره حرارتی شهرها به اختلاف دمای میان فضاهای شهری و فضاهای روستایی حومه و اطراف آن گفته میشود. بر طبق مطالعات، تمام فضاهای شهری حداقل 2 درجه سانتیگراد گرمتر از حومه اطراف خود هستند که در مناطق با تراکم بالا مانند مراکز تجاری، این میزان اختلاف به 5 تا 7 درجه سانتیگراد میرسد. یکی از اصلیترین علتهای آن وجود سطوح تیره، سخت و غیر قابل نفوذ در شهرها میباشد که علاوه بر جذب کردن گرمای تابشی، باعث بازتاب این گرما به محیط اطراف میشود. برگ گیاهان با پوشش دادن سطوح سخت، در حکم سایبان، مانع جذب انرژی تابشی توسط این سطوح میشوند و همچنین از بازتاب تابش و پراکندگی گرما جلوگیری میکنند. همچنین عمل تبخیر آب توسط برگ گیاهان که قابلیتی طبیعی است، همراه با عمل تعرق گیاه اثر خنک کنندگی دارد که به این عمل تبخیر- تعرق گفته میشود. این عمل که گرمای تابش را به گرمای نهفته تبدیل میکند نه تنها اثر خنک کنندگی روی سطوح را دارد بلکه دمای هوای اطراف را نیز کاهش میدهد. میزان خنک کنندگی که بستگی به نوع و تراکم گیاه دارد علاوه بر دمای هوا، دمای ساختمانها را نیز کاهش میدهد و این باعث کم شدن بار سرمایش بنا میشود و در مصرف انرژی مورد نیاز برای خنکسازی صرفه جویی میگردد. از دیگر مزایای قابل توجه گیاهان کنترل سیلاب است. سیلاب یعنی آب حاصل از برف و بارانی که نتواند جذب زمین شود و روی سطح به حرکت درآید. فضاهای پوشیده از گیاه مانند اسفنج عمل کرده، آب را جذب میکنند و از هدر رفتن آن جلوگیری مینمایند. این آبها میتوانند بجای جاری شدن به فاضلابها، بعد از تصفیه شدن در مواردی مانند فلاش تانکها یا آبیاری فضاهای سبز مورد استفاده قرار بگیرند و به این طریق در کاهش مصرف آب سهم مهمی داشته باشند.
سود اجتماعی
دسته دیگر و مهم از سودهای گیاهان سود اجتماعی و یا اثر زیبایی آنها بر روح و روان انسان است. گفته میشود از آنجا که انسان بخشی از طبیعت است، برای آنکه به انسان کاملی تبدیل شود باید با طبیعت تماس داشته باشد و این بحث به گونهای عقیده انسانگرایی اکولوژی را بسط داده است. جهانبینی دیرینه و فرهنگ ایرانی اسلامی رابطه مردم این سرزمین با طبیعت و عناصر طبیعی را رابطه ای بر اساس احترام به طبیعت و همزیستی با آن میداند. بر اساس این تفکر، زمین ملک خدا و آب و گیاه نشانههایی از خداوند هستند. در اعتقادات باستان خدایان و الههها نشانههایی از طبیعت بودهاند، چنانچه میترا خدای نور، آناهیتا الهه آب و سرچشمه حیات و اهورامزدا همراه با تمام خلایق تقدس آتش را همراه داشت، همچنین امرتات بر گیاهان سلطنت میکرد و هروتات خدای سلامت و جاودانگی بود که ایندو مکمل هم و منبع حیات بذرها بودند. بنابراین می توان گفت اهمیت به طبیعت سابقهای طولانی و ریشه در ذات انسان دارد.
مطالب مرتبط
مزیت های اجرای بام سبز یا روف گاردن