قابلیت اجرای روف گاردن و بام سبز

قابلیت های اجرای روف گاردن و بام سبز در پهنه های مختلف اقلیمی ایران

در این مقاله قصد داریم تا الزامات اجرایی بام سبز را در حین ساخت یا ساختمان هایی که از قبل وجود دارند را توضیح دهیم.

ضوابط ایمنی در روف گاردن و بام سبز

سوزاندن گیاهان فصلی باید تحت نظر سازمان آتش نشانی صورت گیرد و برای اینکه آتش گسترش پیدا نکند و جای دیگری را درگیر نکند حتما باید از آتش بند در فواصل معین استفاده کنیم.  در سقف هایی که افراد تردد دارند که روف گاردن و بام سبز عمیق یا فشرده هستند و برای کاربری انسان مورد استفاده قرار می گیرد، باید حتما جان پناه با حداقل ارتفاع 120 سانتی متر در نظر گرفته شود.

اگر ساختمانی در حال ساخت و ساز است و هنوز جان پناهی برای آن در نظر گرفته نشده است، اما کارگرها به بام رفت و آمد دارند، حتما باید از کمربند نجات استفاده شود.

مهمترین متغیرهای اقلیمی و آب و هوایی در اجرای بام سبز

انتخاب نوع گیاه و نوع بام سبز همانطور که قبلا گفتیم خیلی وابسته به اقلیم و آب و هواست. اگر یک طراحی روف گاردن و بام سبز بدون در نظر گرفتن اقلیم صورت گیرد، قطعا موفق نخواهد بود.

در زمینه آب و هوایی مهمترین متغیرهایی که برای اجرای روف گاردن و بام سبز وجود دارند، اقلیمی که آب و هوای آن منطقه است و اینکه چقدر بارندگی داریم و این که  بارندگی فصلی است یا خیر، الگوی بارش چطور است مثلا خیلی بارندگی زیادی در سال داریم در این منطقه یا خیر، تابش نور خورشید چگونه است و نور خورشید زیاد است یا خیر و مدت زمان زیادی آفتاب داریم یا خیر. مثلا اینجا سایه است یا خیر، خورشید عمودی نمی تابد یا خیر و … که در کشت گیاه و موفقیت آن اثر دارند.

مورد بعدی که باید به آن توجه کنیم این است که در این منطقه که میخاهیم گیاه بکاریم، آیا دوران خشکسالی داریم یا خیر. دوران یخبندان دارد یا خیر، اگر یخبندان است فقط برف دارد یا یخ می زند و … که همه این موارد در اینکه ما بام سبز موفق داشته باشیم تاثیر دارد.

مورد بعدی در زمینه آب و هوا جهت و سرعت وزش باد است که خیلی از جاها سرعت باد شدیدی دارند و وزش باد آنها مهم است.

مزایای روف گاردن و بام سبز در ایران با اقلیم گرم و خشک

با توجه به اینکه بخش عمده ای از کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک است، بام سبز یک سری مزایا در اقلیم گرم و خشک برای کشور ما دارد که به شرح زیر است:

روف گاردن و بام سبز مانند یک عایق حرارتی عمل می کد و باعث افزایش میزان رطوبت شهر می شود.

الگوی بارش در تمامی نقاط کشور ما یکسان نیست، مثلا شمال کشور، مرکز کشور و جنوب کشور الگوهای یکسانی برای بارش ندارند، مثلا مناطقی داریم که بارش ناگهانی است و یکباره رواناب ایجاد می شود. بام سبز می تواند این آب را ذخیره کند و جلوی هدر رفت آن را بگیرد و در موقعی از سال که خشک بود و بارندگی نبود، این آب را استفاده کند.

یک سری مناطق محدود در ایران داریم که پر باران هستند، مثل حاشیه دریای خزر که معمولا بام سبز در این مناطق نیاز به آبیاری ندارد. چون بارش به اندازه کافی، رطوبت مورد نیاز بام سبز را تامین می کند. در این مناطق یکی از بزرگترین مزایای بام سبز، ذخیره آب باران است که از افزایش رواناب ها جلوگیری می کند و جلوی سیل را می تواند بگیرد.

چون ایران دارای منطقه گرم و خشک است به راحتی می تواند از انرژی خورشیدی استفاده کند. اگر در روف گاردن و بام سبز از پانل های سیستم های خورشیدی استفاده می کنیم، گیاهان اطراف بام سبز، دمای محیط را کاهش می دهند و انرژی را بهتر ذخیره می کنند.

شرایط تفکیکی مناطق ایران در رابطه با اجرای روف گاردن و بام سبز

در رابطه با اجرای روف گاردن و بام سبز، ما ایران را می توانیم به چهار پهنه تقسیم کنیم:

پهنه حاشیه دریای خزر در شمال کشور: که بارندگی بالا ، آب و هوای معتدل و دوران سرمای کم و منطقه مناسب برای اجرای بام سبز است.

پهنه غرب کشور: که شمال غرب کشور شامل کوهستان های زاگرس و دامنه جنوبی البرز می شود، در این پهنه بارندگی ما از بخش مرکزی ایران بیشتر است اما به بارندگی شمال کشور نمی رسد که حدود یک سول سال هم نیاز است که گیاهی اگر در بام سبز کشت می شود، آبیاری شود.

پهنه تهران و مناطق اطراف: شرایط متوسطی برای اجرای بام سبز دارند، چون بارندگی در این مناطق مشخص نیست و باید نیمی از سال گیاهان بام سبز آبیاری شوند و نیم دیگر از طریق باران و برف تامین می شود ولی بهار و تابستان نیاز به آبیاری است.

پهنه حاشیه جنوبی کشور: که در این مناطق رطوبت بالاست و بارش فصلی انجام می شود اما نور و گرمای خورشید زیاد است و آبیاری برای گیاهان این منطقه لازم است.

الزامات عمومی اجرای روف گاردن و بام سبز

با توجه به مطالبی که گفته شد و مطالعاتی که در کشورهایی که اقلیم آنها با کشور ایران یکسان بوده، می توانیم یک سری الزامات عمومی برای روف گاردن و بام سبز در ایران، ارائه دهیم. اول اینکه بام سبز گسترده را در تمامی مناطق ایران می توانیم ایجاد کنیم. چون اولا گفته شد که گیاهانی که کاشته می شوند مقاوم به گرما و خشکی هستند و نیاز به وزن و بار زیادی ندارند که سبک هستند و معمولا از گیاهان پوششی استفاده می شود. بنابر این مناسب همه مناطق ایران است.

اما بام های فشرده و نیمه فشرده را عمیق هستند و مانند پارک ها هستند را می توان در حاشیه دریای خزر اجرا کنیم.

در اقلیم ایران باید گیاهانی را انتخاب کنیم که نیاز آبی آنها کم است و به نور خورشید هم مقاوم هستند چرا که اقلیم ایران گرم و خشک است.

برای اینکه یک روف گاردن و بام سبز پایدار و موفق و ماندگار داشته باشیم بهتر است از گیاهان بومی منطقه استفاده کنیم. مثلا در شمال کشور که مرکبات قابلیت رشد دارد، اگر میخاهیم درختی روی پشت بام داشته باشیم، بهتر است از نوع بومی منطقه باشد ولی در تهران نمی توانیم مرکبات داشته باشیم.

هر چقدر ضخامت بستر کشت ما بیشتر باشد، کارایی آن بیشتر است چرا که به سمت بام فشرده و نیمه فشرده حرکت می کند. در صورتی که ضخامت لایه خاک بیشتر باشد ما میتوانیم بام سبز بهتری داشته باشیم. اگر ضخامت لایه خاک را افزایش می دهیم باید دقت کنیم که وزن بام بیشتر شده و بام باید تحمل این وزن را داشته باشد و آسیبی به سازه وارد نشود.

تابش خورشید باعث تبخیر از سطح خاک می شود. پس نیاز به آبیاری را افزایش می دهد. پس در کنار بارندگی ما برای اینکه ببینیم چقدر نیاز به آبیاری داریم باید به میزان تابش نور خورشید توجه کنیم که یکی از معیارها و پارامترهای موفقیت روف گاردن و بام سبز در اقلیم منطقه است.

روف گاردن و بام سبز را نباید در مسیر باد ایجاد کنیم، به خصوص در مناطقی که بادخیز و سرد است، حالا اگر به هر دلیلی در این مناطق اقدام به ایجاد بام سبز کردیم، حتما باید از بادشکن استفاده کنیم.

در مناطقی که آفتاب خیلی زیاد و شدید است، برای حفظ گیاه باید از یک سری سایبان استفاده کنیم، یعنی روی بام یک سری سایبان بذاریم که زمانی که تابش نور خورشید زیاد است، این سایبان ها باز شوند و گیاهان در برابر نور خورشید حفظ شوند.

در مناطقی که گرم هستند، برای اینکه تبخیر آب ما کمتر شود و آب بیشتری را توی خاک داشته باشیم، بهتر است یک سری گیاهان، مانند گیاهان پوششی داشته باشیم که سطح خاک را پوشش دهد و از تبخیر آب جلوگیری کند.

در مناطق سردسیر اگر بام سبز داریم، چونکه ممکن است یخ زدگی سطحی ممکن است روی بام ایجاد شود و گیاه آسیب ببیند،  بهتر است از یک سری پوشش های گیاهی شفاف مانند گلخانه ها استفاده کنیم که در سرمای شدید یا بارش برف این پوشش ها بسته شوند و در زمانی که هوا خوب است این پوشش ها باز شوند و گیاه بتواند هوا بخورد.

قابلیت اجرای روف گاردن و بام سبز در تهران

قابلیت اجرای روف گاردن و بام سبز در تهران به دلیل شرایط آب و هوایی بسیار مساعد است. در روف گاردن تهران گیاهان به خوبی رشد می کنند و اکثر گیاهانی که با مناطق کویری قابلیت سازگاری دارند قابلیت کاشت در محیط روف گاردن را دارند. در شمال تهران، روف گاردن به دلیل آب و هوای خنک تر نسبت به مناطق دیگر و دلیل ارزش افزوده بیشتر، مورد استقبال مالکین ساختمان قرار می گیرد.

قابلیت اجرای روف گاردن و بام سبز در شمال و استان مازنداران

روف گاردن در استان مازندارن به دلیل شرایط آب و هوایی باید در روف گاردن شیبدار انجام شود.برای این منظور باید از عایق رطوبتی روف گاردن استفاده شود.گیاهان مورد استفاده در این منطقه با رطوبت سازگاری زیادی دارد. اجزای روف گاردن و تاسیسات و تجهیزات روف گاردن در این مناطق باید نسبت به رطوبت مقاوم باشند.

چرا سقف خانه های شمال شیروانی است

در شمال کشور به دلیل ریزش باران های فصلی، از سقف های شیروانی برای روف گاردن استفاده می شود.روف گاردن در شمال دارای معایبی است که یکی از معایب آن رطوبت ایجاد شده توسط باران و هوای شرجی آن است. در سقف های شیروانی در شمال کشور از روف گاردن گسترده استفاده می شود.در صورتی که از سقف صاف در روف گاردن شمال استفاده شود باید تمامی عایق های رطوبتی و ایزوگام روف گاردن به درستی اجرا شود.