در این مطلب در  مورد روف گاردن ایرانی، مشخصات و ویژگی های آن، طراحی و مجری روف گاردن در ایران، تجیهزات روف گاردن ایرانی و … صحبت می کنیم.

روف گاردن چیست؟

همانطور که در مقالات قبل در مورد روف گاردن صحبت کردیم، به هر فضای سبز که در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین روی سقف ها و تراس ایجاد می شود، بام سبز یا روف گاردن می گوییم.

ریشه کلمه روف گاردن

روف گاردن همانطور که از ریشه کلمات آن پیداست از دو کلمه Roof به معنی بام و Garden به معنی باغ یا سبز تشکیل شده است که ما در ایران به آن بام سبز یا باغ بام می گوییم.

روف گاردن در ایران

طی سال های گذشته روف گاردن در ایران، علی الخصوص شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، قم و … رواج زیادی پیدا کرده است. از طرفی با توجه به اقلیم مناسب روف گاردن در شمال کشور، بسیاری از افرادی که ویلا در استان های مازندران و گیلان دارند، اقدام به طراحی و اجرای روف گاردن نموده اند.

در این میان شرکت هایی که کار طراحی و اجرای روف گاردن را به صورت استاندارد انجام می دهند، بسیار کم بوده و برای این کار باید به شرکت هایی که رزومه قوی ای دارند مراجعه کنید.

شرکت ال گرین با سابقه بیش از 10 سال طراحی و اجرای روف گاردن در ایران فعالیت می کند. رزومه این شرکت گواه این مطلب است و پروژه های این شرکت در تهران و سایر شهر های ایران، به عنوان شاخص ترین پروژه های روف گاردن در ایران شناخته می شود.

ویژگی های روف گاردن ایرانی

روف گاردن تکنولوژی ای است که برای استفاده از مزایای آن روی سقف ها و کشورهای جهان اول در آمریکا و اروپا استفاده می شود. هدف از روف گاردن ایجاد پوششی سبز است که از حرارت و داغ شدن سقف جلوگیری کند و فضای سبز را در پشت بام ساختمان برای ما فراهم آورد.

روف گاردن در کشورهای دیگر به معنی واقعی Green Roof می باشد که همان بام سبز است و در حقیقت روف گاردن گسترده است. این نوع روف گاردن ارتفاعی کمی دارد و شامل یک یا دو نوع گیاه و محیط کشت کم عمقی می باشد اما در ایران از روف گاردن های نیمه فشرده(نیمه متمرکز) یا فشرده(متمرکز) بیشتر استفاده می شود.

در روف گاردن های ایرانی با توجه به استفاده از روف گاردن های فشرده و نیمه فشرده، نیاز به مراقبت، آبیاری و نگهداری بیشتر نسبت به روف گاردن های دیگر داریم و از تجهیزات و امکانات مختلف باغ سازی استفاده می کنیم.

در روف گاردن ایرانی فقط قسمت هایی که لایه ها و اجزای روف گاردن اجرا می شوند نیاز به زهکشی و فیلتراسیون دارند، اما در کشورهای دیگر به علت استفاده از روف گاردن گسترده، تمام سطوح باید زهکشی شود و ضخامت و وزن نسبتاً کمی برای سقف دارند که برای ساختمان هایی که محدودیت بار روی سقف دارند اجرا می شود.

در روف گاردن های خارج از ایران، روف گاردن با ضخامت کم اجرا می شود و شامل یک یا دو نوع گیاه و محیط کم عمق است اما در روف گاردن ایرانی، از جعبه های مخصوص گیاه یا محیط کشت استفاده می شود و محیط به صورت ناپیوسته است. در صورتی که در کشورهای دیگر محیط روف گاردن به صورت پیوسته و یکپارچه است. در روف گاردن های ایرانی، مقطع عمیق بوده که به آن باغ بام نیز می گویند. طراحی روف گاردن های ایرانی شبیه پارک بوده و اصلا متوجه اینکه در بالای پشت بام هستید نمی شوید.

یکی از ویژگی های روف گاردن ایرانی، استفاده از آجرهای سنتی و آجرهای نسوز در نمای ساختمان است. همچنین به جای کفپوش از آجرهای قزاقی به صورت کف فرش استفاده می شود. نمونه بارز روف گاردن ایرانی پروژه روف گاردن ازگل تهران با معماری آقای مهندس هومن بالازاده است.

ارتفاع روف گاردن ایرانی

روف گاردن های ایرانی اغلب ارتفاعی بین 40 تا 60 سانتی متر دارند ولی ممکن است ارتفاع آن ها بسته به نوع سازه ساختمان و مقاومت کمتر آن بین 20 تا 30 سانتی متر باشد. ولی روف گاردن هایی که در کشورهای دیگر اجرا می شود اغلب ارتفاع آنها 5 تا 18 سانتی متر است.

کارکرد روف گاردن ایرانی

در ایران روف گاردن ها برای فضاهای باز سکونتی و تبدیل بام به فضای باز استفاده می شود ولی در سایر کشورها برای فعالیت اقتصادی و اکولوژیکی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

وزن روف گاردن ایرانی

وزن روف گاردن های ایرانی در هر متر مربع، بعضاً از 350 کیلوگرم در هر متر مربع شروع شده و در سازه های مقاوم پشت بام، از 750 کیلوگرم شروع می شود. در روف گاردن هایی که در کشور های دیگر انجام می شود، وزن روف گاردن در هر متر مربع از 150 کیلوگرم شروع می شود.

روف گاردن های ایرانی وزن زیادی را به پشت بام منتقل می کنند و بار مرده و زنده آن بسیار بالاست و اگر مقاوم سازی روی ساختمان صورت نگرفته باشد ممکن است، آسیب جدی به ساختمان وارد شود.

نوع گیاهان روف گاردن ایرانی

نوع گیاهان در روف گاردن ایرانی بسته به اقلیم و شرایط آب و هوایی آن استان بررسی و مشخص می شود، اما به طور کلی در روف گاردن ایرانی، از گیاهان دائمی، گل ها،  بوته ها، درخت و درختچه(بسته به اقلیم) استفاده می شود. اما در روف گاردن کشور های دیگر بیشتر از گیاهان علفی و دائمی که نیازمند رطوبت کمتری دارند استفاده می شود.

فرهنگ روف گاردن ایرانی

روف گاردن های ایرانی بسیار زیاد از تجهیزات استفاده می کنند و در طراحی و اجرای روف گاردن ایرانی، هزینه اجرا بسیار مهم نبوده و هدف زیبایی بیش از حد آن است.

در روف گاردن های ایرانی حس لاکچری و مدرن بودن بسیار به چشم میخورد ولی در روف گاردن های سایر کشورها حس سادگی بر هر چیزی قالب است. به اصلاح می توانیم روف گاردن کوچک، روف گاردن ساده، روف گاردن مینیمال یا روف گاردن های ارزان را نمونه اجرای روف گاردن در سایر کشورها بدانیم.

تجهیزات روف گاردن ایرانی

روف گاردن های کشورهای توسعه یافته از تجهیزات زیادی استفاده نمی کنند. حتی این روف گاردن ها به علت استفاده از گیاه و گل های خودرو، از سیستم آبیاری خاصی استفاده نمی کنند.

تجهیزات روف گاردن های ایرانی شامل آلاچیق، پرگولا، مبلمان، آتشدان، آتشکده، استخر، سوییت، فلاورباکس، کفپوش، دیوار سبز، چمن مصنوعی، تجهیزات بازی کودکان، وسایل ورزشی، سیستم های آبیاری، آبنما و …می باشد که در سایر کشورها این تجهیزات با این تنوع استفاده نمی شوند.

فلاورباکس در روف گاردن ایرانی

در ایران به علت استفاده از روف گاردن فشرده یا نیمه فشرده و قابلیت های تحمل سقف، از انواع گلدان ها یا فلاورباکس ها استفاده می شود که برای فرهنگ ایرانی از گلدان های سفید یا با استفاده از چوب ترموود طراحی و اجرا می شود.

رنگ های اسلامی و ایرانی در روف گاردن

رنگ های فیروزه ای، کرم و قهوه ای از دیرباز بسیار مورد استقبال ایرانیان بوده است. رنگ گنبدها، نقوش اسلیمی، معماری ایرانی و … گواه این مطلب است. در روف گاردن ایرانی بدنه و کف ها، با استفاده از سنگ های کرم رنگ و چوب های ترموود که رنگ قهوه ای دارند، تزئین می شود. همچنین استفاده از شیشه های رنگی به همراه چوب، نمای زیبایی به قسمت های مختلف روف گاردن می دهد.

آتشدان و آتشکده در روف گاردن ایرانی

آتش به عنوان یکی از مقدس ترین عناصر نزد ایرانیان باستان شناخته می شد و مورد ستایش قرار می گرفت. آتش در اوستا به صورت آتَرش یا آتَر در پهلوی آتور یا آتخش یا آتش و در فارسی آذر یا آثش آمده‌است. فرشته نگهبان آتش در پهلوی آتوریَزت و در فارسی آذرایزد نامیده می‌شود. به سبب اهمیت مقامی که این فرشته داشته، پسر اهورامزدا خوانده شده‌است.

در آئین ایران باستان برای خشنودی فرشته آتش پیوسته در آتشکده‌ها و آتش دان‌های خانه‌ها چوب‌های خوشبو به کار می‌بردند. در دین مزدیسنا آتش نشانه‌ای از پاکی و راستی و اردیبهشت نگاهبان اوست. در ایران باستان پیدایش آتش از دو قطعه سنگ به زمان هوشنگ پیشدادی نسبت داده شده که بازمانده آن جشن سده است که هنوز برقراری آن رواج دارد.

همچنین ایرانیان به آتش در عصر حاضر هم علاقه دارند و فرهنگ آتش بازی در عروسی ها یا چهارشنبه سوری یکی از رسم های قدیمی و عصر حاضر ایرانیان محسوب می شود.

با این اوصاف در روف گاردن ایرانی یکی از اجزای جدایی ناپذیر محسوب شده که بیشتر در شب های سرد زمستان و برای دور همی ها استفاده می شود. این آتشدان ها از چوب و زغال استفاده می کنند و بیشتر در وسط مبلمان روف گاردن قرار می گیرند. گرمای آتش باعث گرم شدن خانواده ها شده و ایرانیان که از قدیم به صله رحم علاقه زیاد داشتند، بسیار به این وسیله در روف گاردن علاقه نشان می دهند.

همچنین آتش برای کودکان ایرانی، بسیار جذاب بوده و کودکان همیشه علاقه به آتش و آتش بازی دارند، از طرفی می توان از آتشدان ها برای گرم نگه داشتن قوری چایی یا قهوه استفاده کرد. صرف چای در کنار آتشکده و آتشدان روف گاردن ایرانی لذت را دو چندان می کند.

مبلمان در روف گاردن ایرانی

فرهنگ ایرانی، فرهنگی نزدیک با فضای سنتی است. فضایی که در آن از تخت و چوب های ایرانی استفاده می شود. تخت هایی که نقوش اسلیمی و مشبک دارند و با رنگ های روغنی تزئین شده اند. برای این منظور باید روف گاردن ایرانی از مبلمان و میزهایی با فرهنگ ایرانی استفاده کند.

سیستم های آبیاری در روف گاردن ایرانی

با توجه به اقلیم گرم و خشک ایران، بیشتر فضاهای سنتی در ایران از مه پاش و پاشیدن آب استفاده می کنند. این کار در رستوران ها و فضاهای سنتی ایران بسیار مرسوم است. توصیه می شود در روف گاردن خود علی الخصوص بخش مرکزی ایران که آب و هوایی گرم و خشک دارد، از مه پاش برای آبیاری گیاهان و خنک کردن محیط استفاده کنید. هر چند که مه پاش ها قدرت آبیاری را ندارند و باید از آبیاری قطره ای برای این کار استفاده کنید.

آبنما در روف گاردن ایرانی

آبنما به عنوان یکی از ارکان اصلی روف گاردن های ایرانی بسیار حائز اهمیت است. بیشتر ایرانیان به آبنماهای سنتی که با سنگ و چیدمان آن باشند علاقه بسیار دارند. نمونه ای از آبنماهای ایرانی را می توان در باغ های قدیمی ایران مانند کاشان بیابید که آب از خانه های بالایی به سمت حوضی در وسط حیاط حرکت می کرد و مجدد آب توسط پمپ به بالاترین سطح باز می گشت.

آلاچیق در روف گاردن ایرانی

استفاده از آلاچیق های سنتی که ترکیبی از چوب و شاخه های درختان باشند، در فرهنگ ایرانی بسیار جای گرفته است. آلاچیق بر خلاف پرگولا که در روف گاردن های مدرن استفاده می شود، خود ماهیتی سنتی به روف گاردن شما می دهد.

روف گاردن در تهران

تهران به عنوان پایتخت ایران، پیشتاز در طراحی و اجرای روف گاردن است. بسیاری از روف گاردن های تهران از دکوراسیون مدرن و لاکچری استفاده می کنند که هزینه روف گاردن ایرانی بسیار ارزان تر از آن است. اگر در طراحی و اجرای روف گاردن در زمینه تجهیزات مناسب با یک دکوراسیون فضای سنتی مشورت کنید، قطعا روف گاردنی زیبا و آرامش بخش برای خود طراحی و اجرا می کنید.

مجری روف گاردن

شرکت ال گرین به عنوان مجری رسمی طراحی و اجرای روف گاردن در ایران، فعالیت می کند. این شرکت با بیش از یک دهه طراحی و اجرای پروژه های روف گاردن شاخص، آماده همکاری با کلیه مالکان ساختمان ها، مجتمع های تجاری و اداری، مدارس، دانشگاه ها، ویلاها و … می باشد