قرن هاست که زندگی انسان هرگز از محیط خود جدا نبوده و همواره با آن در تعامل بوده است. اما با صنعتی شدن شهرها، فشار بیشتری بر اکوسیستم های محیطی وارد شد. در گذشته که تعامل انسان با محیط دو سویه و هماهنگ بود، این هم افزایی مطلوب حاصل تفکر، رویکرد و طراحی آگاهانه معمار محیط بود. به همین ترتیب وقتی این رابطه یک طرفه شد و طبیعت تحت تحمیلاتی قرار گرفت که از تحمل آن عاجز بود، این نتیجه تعامل نامطلوب معمار ناخودآگاه محیط بود و هست. در مقیاس شهری، طراح شهری چنین نقش و تأثیری داشته و دارد. واکنشهای فاجعهبار کره زمین به این عوامل، انسان را متوجه مداخلات مشکلساز کرده است، بهطوریکه در حال حاضر افراد کمی هستند که از مسائل زیستمحیطی مانند گرم شدن کره زمین، لایه اوزون و… آگاه نباشند.
در طول قرن بیستم دمای سطح زمین بین 0.56 تا 0.92 درجه سانتیگراد افزایش یافته است که به گفته اکثر کارشناسان این افزایش دما ناشی از فعالیت های انسانی است. راه حل کلی که تاکنون برای مقابله با گرمایش زمین و عوارض ناشی از آن ذکر شد، موضوعی به نام توسعه پایدار است. توسعه پایدار الگوی صحیح مصرف برای بهره برداری از منابع با هدف رفع نیازهای انسان است به گونه ای که ضمن حفاظت از محیط زیست، نیازهای کنونی انسان را برآورده سازد و نیازهای نسل های آینده انسان را تضمین کند. توسعه پایدار به عوامل فیزیکی و محیطی محدود نمی شود، بلکه شامل ابعاد اقتصادی و اجتماعی نیز می شود.
بام سبز گامی قابل توجه در دستیابی به توسعه پایدار است، افزایش فضای سبز مترادف با کاهش آلودگی های زیست محیطی است و بنابراین کاملاً با اهداف توسعه پایدار سازگار است. ساکنان بام سبز با تولید غذاهای گیاهی با تثبیت خاک، یک سیستم پایدار ایجاد می کنند. جستجو و سرمایه گذاری در فناوری بام سبز مهمترین راهی است که به شهرهای ما اجازه می دهد تا با اطمینان از حفاظت و تداوم زندگی انسان و محیط زیست رشد و توسعه پیدا کنند. به نظر می رسد زمان آن فرا رسیده است که ایران در مقیاس کلان شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و… در این راستا گام بردارد.
فضای باز کوهستانی شمال تهران و دره هایی که از رشته کوه های طبیعی به سمت شهر ادامه دارند، نقش مهمی در تلطیف هوا، ایجاد فضای گردشگری و زیباسازی شهر دارند و می توانند به عنوان دالان های طبیعی ارتباط دهنده فضای باز بالادست به شهر باشند. فضا. در داخل شهر باز شود و فضای سبز رودخانه-دره را به فضاهای سبز شهری متصل کند (ارتباط نقاط سبز طبیعی به نقاط سبز مصنوعی توسط کریدورهای طبیعی که همان رودخانه-دره ها هستند) و بدین ترتیب شبکه ای پایدار و کارآمد از فضاهای سبز و باز ایجاد می شود. .
بنابراین باید تمام تلاش خود را بکار گرفت تا این رودخانه ها به عنوان یکی از ریه های مهم تنفسی کلانشهر تهران حفظ شود. یکی از سیاستهایی که میتوان برای حفظ و بهبود عملکرد اکولوژیکی رودخانهها به کار برد، رونق استفاده از فناوری نوین سبز، بامهای سبز و نمای سبز است. مقررات ساخت و ساز دوستدار محیط زیست، تثبیت دیواره های رودخانه و دره و گسترش پوشش گیاهی، محوطه سازی متعدد ساختمان هایی که دید مناظر طبیعی را مخدوش می کند و در نهایت تبدیل فضاهای بلااستفاده مانند سقف ساختمان ها به فضاهای نیمه عمومی- نیمه تفریحی خصوصی. که دارای راندمان اکولوژیکی بالایی نیز می باشد (افزایش تولید اکسیژن، جذب آلاینده های موجود در هوا، کاهش آلودگی صوتی و …) یکی از اثرات و مزایای بام سبز و نمای سبز بر عملکرد اکولوژیکی رودخانه ها و دره ها می باشد.
اجزای بام سبز
بام سبز یا روف گاردن یکی از راههایی است که میتوان با آن فضای سبز را در شهرهای بزرگ و پرجمعیت افزایش داد. بام سبز علاوه بر این که زیبایی و تنوع را به منظر شهری میافزاید، مزایای زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی هم دارد. برای ساخت یک بام سبز، نیاز به توجه به اجزای مختلف آن داریم. در این مقاله به معرفی اجزای اصلی بام سبز و نحوهی اجرای آن خواهیم پرداخت.
اجزای اصلی بام سبز را میتوان به پنج دسته زیر تقسیم کرد:
لایه پوشش گیاهی: این لایه شامل گیاهان مناسب برای کشت بر روی بام است که باید مقاوم به شرایط کم آبی، دمای بالا و پایین، باد و تابش خورشید باشند. انتخاب گیاهان بستگی به شرایط اقلیمی، طرح طراحی و ساختار سقف دارد.
محیط کشت: این لایه شامل خاک یا مواد دیگر است که گیاهان در آن رشد میکنند. محیط کشت باید سبک باشد تا فشار زیادی به سقف وارد نکند و همچنین قابل نفوذ برای آب باشد تا رطوبت را حفظ کند.
لایه زهکش: این لایه بین محیط کشت و لایه محافظ قرار میگیرد و وظیفهی آن جمعآوری و هدایت آب اضافی است که از محیط کشت جدا میشود. لایه زهکش باعث جلوگیری از فساد ریشهها و نشت آب به عایقکاری سقف میشود.
لایه محافظ: این لایه بام را از نفوذ آب و نشت حرارت محافظت میکند. لایه محافظ معمولاً شامل عایقکاری حرارتی، عایقکاری رطوبتی و غشاء ضدآب است.
ساختار سقف: این لایه شامل قسمتهای سازهای است که تحمل وزن بام سبز را دارند. ساختار سقف باید قابل تحمل فشار، خمش، کشش و پیچش باشد.
برای اجرای یک بام سبز، نخست باید بازدید و مشاوره با تخصصین صورت گیرد تا نیازها و انتظارات کارفرما مشخص شود. سپس طراحی بام سبز با توجه به ابعاد، عوارض، کاربرد و بودجه انجام میشود. در مرحله بعد، اجرای بام سبز با رعایت استانداردهای فنی و ایمنی آغاز میشود. در این مرحله، لایههای مختلف بام سبز به ترتیب روی سقف قرار داده میشوند و گیاهان منتخب کاشته میشوند. در نهایت، نگهداری و مراقبت از بام سبز با توجه به نوع گیاهان و فصول مختلف انجام میشود.
بام سبز یک راهکار زیبا و سودمند برای بهبود کیفیت زندگی در شهرها است. با استفاده از بام سبز، میتوان فضای سبز را در شهر افزایش داد، دمای هوا را کاهش داد، صرفهجویی در انرژی را تحقق بخشید و آلودگی را کم کرد.
همچنین می توان اجزای بام سبز را از لحاظ ساختاری به دسته های زیر تقسیم بندی کرد:
بام سبز یا روف گاردن، یک فضای سبز و زیبا روی سطح بام ساختمان است که باعث بهبود کیفیت هوای شهری، مدیریت آب و کاهش گرمای شهری میشود. اجزای اصلی بام سبز عبارتند از:
1- لایهی ضد نفوذ: این لایه موجب جلوگیری از نفوذ آب به سطح بام و ساختمان میشود. این لایه شامل موادی مانند پلیاتیلن، پلیپروپیلن، یا یک لایهی آب بندی ممتاز میباشد.
2- لایهی دفنی: این لایه شامل مواد غیر زیستی است که به عنوان یک لایه محافظ برای لایه زیستی استفاده میشود. موادی مانند شن، ماسه، شیل، یا سنگهای مورد استفاده قرار میگیرند.
3- لایهی زیستی: این لایه شامل گیاهان، گیاهان خزهای، درختان، گلها و سایر گیاهان است. این لایه باعث کاهش گرمای شهری، جذب دیاکسید کربن و بهبود کیفیت هوای شهری میشود.
4- سیستم آبیاری: یک سیستم آبیاری مناسب برای گیاهان باید در بام سبز نصب شود. این سیستم شامل لولههای آبیاری، سیستم قطرهای و سایر موارد میباشد.
5- لایهی خاک: لایهی خاک در بام سبز باید دارای عمق کافی برای رشد گیاهان باشد. خاک غنی و نرم باعث رشد بهتر گیاهان و بهبود کیفیت هوا میشود.
6- لایهی سازهای: لایهی سازهای شامل سازههای حمایتی برای گیاهان، مانند سازههای فلزی، سازههای بتنی و سایر موارد است.
7- لایهی پایه: این لایه شامل پایههایی است که برای نصب سازههای حمایتی و سیستم آبیاری استفاده میشود. بهتر است از موادی مانند بتن، فلز یا سایر موارد مقاوم استفاده کنید.
توجیه اقتصادی بام سبز در تهران
از آنجا که فضاهای باز شهری اغلب فاقد ارزش اقتصادی مستقیم هستند، گسترش فضاهای سبز شهری کمتر از سایر سرمایه گذاری ها حمایت مالی می شود. از سوی دیگر، توسعه دهندگان بخش خصوصی در بخش ساخت و ساز درصدی از فضای سبز را به روش های مختلف به زیرساخت ها اضافه می کنند تا هزینه ها را کاهش دهند و در ساخت و ساز ساختمان سود بیشتری کسب کنند. این موضوع در مناطق پرتراکم (هم از نظر ساختمانی و هم به دلیل حجم تردد) نمود بیشتری دارد و در این بین ساخت پارک ها و ساختمان های مسکونی در مقیاس بزرگ با این روند توسعه شهرهای بزرگ غیرممکن به نظر می رسد. . اما با توجه به ارزش افزوده بالای زمین در کلانشهرهایی مانند تهران و به تبع آن رشد عمودی شهر، کم بودن فضای سبز بر اساس استانداردهای جهانی و توزیع نامناسب آن در محله، استفاده از فناوری بام سبز در پشت بام کلانشهرهای ایران. یک گزینه است خوب به نظر می رسد.
در شهر تهران با رشد جمعیت نیاز به مسکن به ویژه مسکن ارزان قیمت افزایش یافته است که در نتیجه ساخت مسکن در قالب مجتمع مسکونی پاسخ مناسبی به این مشکل است. اما نکته قابل توجه این است که با سرعت ساخت و ساز، کیفیت پایین آمده و آرامشی که در خانه های سنتی وجود داشت را نمی توان در خانه های امروزی یافت. بنابراین یکی از مسائل مهم، چگونگی ساخت خانه ای است که علاوه بر رفع چند نیاز، به کیفیت آن نیز توجه شود و بر اساس ویژگی ها و نیازهای روحی و جسمی آن شکل بگیرد.
در دهه اخیر توجه به فضای سبز و سرانه آن به دلیل بدتر شدن سلامت تنفسی، تغییر ناگهانی اقلیم کلان شهرها، جریان آب های سطحی و سیلاب ها به دلیل کمبود جاذب آب و بسیاری از مشکلات و مشکلات دیگر در اولویت برنامه ریزان، مدیران شهری قرار گرفته است. و معماران واقع شده اند. مشکل اصلی در کلان شهرهایی مانند تهران کمبود فضای کافی و قیمت فوق العاده بالای زمین است، از آنجایی که مسکن نسبت به فضای سبز اولویت دارد، به نظر می رسد بهترین راه حل استفاده از بام سبز است. اما به دلیل نبود اطلاعات کافی در مورد نحوه اجرا، انواع بام سبز و هزینه بام سبز در طراحی ها نادیده گرفته شده است. میتوان فرض کرد که اگر بام سبز بهتر شناخته شود، میتوان به غلبه بر آلودگی هوا، سلامت فردی و کمبود سرانه فضای سبز شهری امیدوار بود.
مقایسه بام سبز در ایران و جهان
ساخت بام سبز در تهران در سال های اخیر افزایش یافته است. اگرچه ایجاد فضای سبز بر روی پشت بام از گذشته در معماری ایرانی وجود داشته است، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود مصالح و زیرساخت های جدید که امکان ایجاد این فضاها را با سرعت و کیفیت بیشتری فراهم می کند، پذیرایی می شود. بام سبز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. داشته است. رشد روف گاردنینگ در ایران با پیشرفت های صورت گرفته در سال های اخیر در زمینه بام های سبز در کشورهای توسعه یافته به ویژه کشورهای اروپایی امکان پذیر شده است و انتظار می رود همچنان به توسعه پایدار و استقبال از طرح های اکولوژیکی و معماری سبز توجه شود. اما نگاهی دقیق به پروژه هایی که امروز در تهران اجرا می شود نشان می دهد که گسترش بام های سبز در ایران لزوما در راستای توسعه آن در دنیا نیست. مهم ترین ویژگی بام سبز در ایران که آن را از نمونه های جهانی متمایز می کند، نبود انگیزه محیطی برای ایجاد آن است. همچنین عدم شناخت صحیح این مقوله در ایران بر کیفیت ساخت آن تأثیر می گذارد و برای گسترش آن با انحراف و چالش مواجه می شود.
یافتن دلایل عدم مشارکت گسترده مردم در گسترش فضای سبز و عدم تداوم اجرای این نوع فضای سبز در شهر مستلزم تأمل بیشتر در این فرآیند و بررسی استراتژی کشورهای موفق در این زمینه است. با بررسی و استخراج استانداردها، سیاست ها و مشوق های توسعه فضای سبز عمودی در برخی از کشورهای جهان و راهکارهایی که شهرهای موفق دنیا در این توسعه از نظر حمایت های مادی و معنوی اتخاذ کرده اند، مورد بررسی قرار گرفته است. . این بررسی ها نشان می دهد که عدم حمایت زیاد به ویژه در حوزه های قانونی، نظارتی، فنی و اجرایی در سطوح خرد و کلان در شهر تهران، مانع بزرگی بر سر راه رشد و توسعه این فضاها است که در کنار آن، چنین حمایت هایی را ایجاد می کند. طرحهای تشویقی، نه تنها میتواند گامهای مؤثری در جهت کاهش آلودگی و مشکلات زیستمحیطی باشد، بلکه در جهت بهبود منظر شهری و بهبود کیفیت شهر میتوان از فضای سبز عمودی شهر استفاده کرد.
موقعیت جغرافیایی شهر تهران
امروزه در شهرسازی نوین توجه به سرانه فضای سبز در محیط های شهری یکی از مهمترین معیارهای شهرسازی و مدیریت شهری است به طوری که استفاده عملی از سقف و دیوار و توسعه عمودی فضای سبز می تواند به عنوان امکان استفاده بهینه از زمین توسعه شهری و راهکاری برای بهبود کیفیت زیست محیطی این مناطق.
موقعیت جغرافیایی شهر تهران و قرار گرفتن آن در رشته کوه های البرز، استقرار کارخانه ها در اطراف شهر و تردد وسایل نقلیه زیاد از جمله عواملی است که با قرار دادن مواد آلاینده آسایش ساکنان را به خطر انداخته و موجب هرج و مرج شهری شده است. زندگی این مسائل نیاز به آرامش و دسترسی به طبیعت را دوچندان کرده است. با توجه به ارزش بالای زمین، استفاده از سطوح بدون استفاده از جمله سقف ساختمان ها راه مناسبی برای گسترش فضای سبز است.
رواناب ها و جزیره گرمایی شهری
رواناب شهری و خسارات سیل یکی از موضوعات مهم و اساسی در حوزه مدیریت شهری است که در دهه های اخیر به شدت تحت تاثیر رشد سریع شهرها و افزایش شهرنشینی قرار گرفته است. امروزه برای نشان دادن این فرآیندها، در طراحی و ارزیابی سیستم شبکه زهکشی شهری، استفاده از مدل های کامپیوتری موجود جایگاه ویژه ای برای شبیه سازی جریان دارد.
جزیره گرمای شهری که یکی از پیامدهای شهرنشینی و شهرنشینی با محوریت فعالیت های انسانی است، امروزه به موضوعی مهم در اقلیم شهری تبدیل شده است. هدف از این مطالعه تبیین و ارزیابی تأثیر توسعه بام سبز به عنوان راهکاری برای کاهش شدت جزایر گرمایی شهری در شهر تهران است.
همه چیز در مورد روف گاردن و مزایا و معایب آن