در این مقاله قصد داریم تا در مورد انواع روف گاردن و بام سبز صحبت کنیم که شامل روف گاردن گسترده، روف گاردن نیمه فشرده، روف گاردن فشرده، روف گاردن سبز آبی، روف گاردن بیوسولار، روف گاردن ترکیبی و روف گاردن پرتابل مدولار می باشد.

روف گاردن چیست؟

روف گاردن یا بام سبز به فضای سبز و باغچه ای بالاتر از سطح زمین گفته می شود که معمولا روی پشت بام ها اجرا می شود. این فضای سبز قابلبت کاشت چمن، گیاهان، گل ها، درخت، درختچه و … را در خود دارد. اما اینکه چه نوع گیاهی برای آن در نظر گرفته شود، به نوع روف گاردن بر می گردد. روف گاردن ها انواع مختلفی دارند که بر اساس پارامتر های مختلف انتخاب می شوند. در این مقاله قصد داریم تا انواع روف گاردن ها را به صورت مختصر شرح دهیم:

انواع روف گاردن

  • روف گاردن گسترده (Extensive)
  • روف گاردن نیمه متمرکز یا نیمه فشرده (Semi-Intensive)
  • روف گاردن متمرکز یا فشرده (Intensive)
  • روف گاردن ترکیبی (Synthetic)
  • روف گاردن سبز-آبی(Blue-Green)
  • روف گاردن بیوسولار(BioSolar)
  • روف گاردن پرتابل مدولار یا پیش ساخته یا جعبه گیاه (Planter box)

چرا روف گاردن انواع مختلفی دارد؟

روف  گاردن ها انواع مختلفی دارند و دلیل آن هم شرایط ساختمان و قیمت تمام شده آنهاست. نوع سازه ساختمان و جدید الاحداث بودن یا قدیمی بودن آن، مساحت، بودجه کارفرما، شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه و … پارامترهایی هستند که نوع روف گاردن ما را تعیین می کنند.

در طراحی روف گاردن، شرکت و تجربیات آنها بسیار حائز اهمیت است، چرا که یک طراحی حرفه ای روف گاردن می تواند هزینه های اجرای روف گاردن را کاهش دهد. فکر ایجاد روف گاردن برای خیلی از مردم هزینه بر است و مردم به دنبال طراحی و اجرای روف گاردن ارزان یا روف گاردن کوچک یا روف گاردن مینیمال هستند که بتوانند با بودجه ای که دارند، روف گاردن خود را تاسیس کنند.

تراس گاردن، لنداسکیپ و دیوار سبز انواع دیگری از اجرای روف گاردن هستند که در قسمت های دیگر ساختمان انجام می شوند.

در این مقاله به مقایسه انواع روف گاردن ها و قیمت روف گاردن پرداخته تا هزینه روف گاردن را برای کسانی که قصد انجام انواع روف گاردن ها را دارند شفاف کنیم.

روف گاردن گسترده

روف گاردن گسترده دارای عمق کمتری نسبت به تمامی مدل های دیگر است و به آن بام سبز، گرین روف(Green Roof)  هم گفته می شود. مشخصه اصلی این نوع از روف گاردن ضخامت کم و مقطع کم ارتفاع است که گیاهان کمتری را نسبت به روف گاردن های دیگر می توان در خاک آن کشت کرد.

ارتفاع خاک این نوع روف گاردن بسیار کم بوده و این نوع روف گاردن بیشتر برای پوشاندن سقف می باشد و سازه آن تحمل اجرای تجهیزات و تاسیسات سنگین روف گاردن را ندارد. این روف گاردن یکی از بهترین و زیباترین نوع های اجرای روف گاردن در کشورهای اروپایی محسوب می شود که سر سبزی خاصی به فضای پشت بام می دهد. هر چند که روف گاردن های متمرکز زیبایی بسیار زیادی نسبت به این نوع دارند و در ایران مورد استقبال قرار می گیرند.

روف گاردن گسترده در کشورهای جهان اول بسیار مورد استقبال است ولی در ایران بیشتر از روف گاردن متمرکز و نیمه متمرکز به دلیل نیاز به استفاده از تجهیزات روف گاردن، استفاده می کنند.

در روف گاردن گسترده، تمرکز کار در حاشیه های کناری بوده و فلاورباکس ها بیشتر در کناره های روف گاردن کار می می شوند و بیشتر فضا توسط گل های پوششی و چمن پر می گردد.

هدف اجرای روف گاردن گسترده، کاهش بار و وزن روف گاردن به سقف ساختمان است و بیشتر از وسایل پرتابل و قابل حمل برای آن استفاده می شود. برای این منظور از وسایل سبک مانند چوب، شن، سنگریزه، قلوه سنگ، سنگکاری و … برای شکل دهی به بام استفاده می شود.

برای زیباسازی روف گاردن گسترده می توان از قلوه سنگ های سفید، خرده سنگ های رنگی و چمن مصنوعی استفده کرد.

روف گاردن نیمه متمرکز

این نوع روف گاردن را روف گاردن نیمه فشرده یا بام سبز نیمه فشرده نیز می نامند. این نوع روف گاردن ترکیبی از روف گاردن گسترده و فشرده یا متمرکز است که هم برای کاهش هزینه و هم برای کاهش بار به سقف ساختمان از این نوع روف گاردن استفاده می شود.

با توجه به اینکه اکثر افرادی که از روف گاردن نیمه متمرکز استفاده می کنند به دنبال کاهش هزینه هستند، لذا در قسمت هایی از پشت بام از تجهیزات روف گاردن استفاده می شود. تنوع گیاهی و زیستی این نوع روف گاردن، از روف گاردن گسترده بیشتر بوده ولی به روف گاردن متمرکز نمی رسد. در این نوع روف گاردن کمتر از درخت و درختچه استفاده می شود.

روف گاردن متمرکز

در حقیقت روف گاردن(Roof Garden) به بام سبز متمرکز گفته می شود که به معنی باغ روی سقف، باغ بام و بام سبز است. این نوع از روف گاردن به علت عمق زیاد محیط کشت، مانند فضاهای سبز شهری و پارک می باشد. این نوع از روف گاردن باید دارای سازه ای جدید و مقاوم در ساختمان باشد تا بتواند وزن محیط کشت را تحمل کند. در این نوع روف گاردن از تجهیزاتی مانند آلاچیق استفاده می شود که نیاز به تحمل بار بیشتری توسط سقف دارد.

این سیستم سنگین ترین نوع روف گاردن به حساب می آید که توانایی استفاده از هر نوع تجهیزاتی را در زمان طراحی و اجرای روف گاردن می دهد. قیمت تمام شده این نوع روف گاردن از تمامی روف گاردن های دیگر بیشتر است و گران ترین روف گاردن محسوب می شود.

برای اجرای این روف گاردن مراحل ایزولاسیون و فیلتراسیون بسیار مهم هستند. در ابتدای کار باید قیرگونی و ایزوگام سقف به درستی انجام شود و سپس لایه های آن روی بام اجرا گردد که شامل عایق رطوبتی، محافظ عایق رطوبتی، ضد ریشه، محافظ رطوبت، زهکش، فیلتر خاک، خاک محیط کشت و پوشش گیاهی می باشد.

اگر توان مالی سازنده بالا باشد، بهترین نوع روف گاردن روف گاردن متمرکز می باشد که توانایی کاشت چمن، گل ها، گیاهان، درخت، درختچه و انواع گونه های گیاهی را در بستر کشت ارائه می دهد. همچنین تجهیزاتی مانند مبلمان روف گاردن، استخر، پرگولا، آلاچیق، آتشکده، وسایل بازی، وسایل ورزشی، دیوار سبز، آبنما، فلاورباکس، کفپوش و … فقط در این نوع بام قابل اجرا هستند.

روف گاردن ترکیبی

روف گاردن ترکیبی به ترکیب روف گاردن گسترده و روف گاردن متمرکز یا فشرده گفته می شود که با توجه به محیط پشت بام در قسمت هایی از هر کدام از آنها استفاده می شود که داری ظرفیت کشت بیشتری نسبت به مدل های تکی است که از پانل هایی با وزن سبک برای کشت گل و گیاه استفاده می شود.

روف گاردن سبز آبی

هدف از اجرای این روف گاردن، کمک به معماری پایدار شهری است تا بتواند آب باران را مدیریت کند. این روف گاردن بر اساس بام سبز و بام آبی طراحی شده است و هدف آن ذخیره سازی آب باران است. این روف گاردن مربوط به 60 سال پیش می شود که نشاندهنده روش های ذخیره سازی آب باران در گذشته است.

در روف گاردن های معمولی از یک لایه زهکش برای مدیریت آب استفاده می شود که در روش روف گاردن سبز آبی به علت نیاز به مدیریت حجم آب بیشتر این کار را به روش های دیگری انجام می دهد. این کار باعث سر سبزی بیشتر روف گاردن نیز می شود. سقف های آبی می توانند شامل سطوح آب باز یا در زیر سنگفرش یا زونا باشند. با این حال، آنها همچنین می توانند لایه زهکشی و حمایتی برای بام های سبز را در هر دو حالت فشرده و گسترده تشکیل دهند.

سقف های آبی مزایای زیادی دارند که به شرح زیر است:

  • ذخیره موقت بارندگی برای کاهش اثرات رواناب
  • کاهش نرخ جریان آب از پشت بام
  • ذخیره سازی برای استفاده مجدد مانند آبیاری
  • فرصت های تفریحی
  • تشویق گسترش حیات وحش
  • باز گرداندن طبیعت به شهرها
  • کمک به کاهش دما و خنک کردن آن

امروزه روف گاردن هوشمند و سقف هوشمند به روش هایی اطلاق می شود که سعی دارند تا آب باران را از روی سقف ها مدیریت کنند که هم برای مدیریت روان آب ها و سرمایش شهری بسیار مفید است.

روف گاردن بیوسولار

روف گاردن بیوسولار به روف گاردنی گفته می شود که پانل های خورشیدی جزء مهمی از آن هستند. این فناوری به ترکیب و ادغام روف گاردن و فناوری های خورشیدی مبتنی بر پنل های خورشیدی اطلاق می شود که در کشورهای اروپایی و آمریکایی بسیار رواج پیدا کرده است.

هدف بعدی این نوع روف گاردن به حداکثر رساندن تنوع زیستی است ادغام روف گاردن با فناوری های خورشیدی می تواند انرژی ذخیره شده در یک پنل خورشیدی را افزایش دهد.

ترکیب روف گاردن و فناوری های خورشیدی، راه حل مهمی برای معماری پایدار شهری و ساختمان ها است. شاخصه اصلی این نوع روف گاردن اولویت داشتن انرژی خورشیدی بر روف گاردن است و از گل ها و گیاهان خاص، تجهیزات و سایر المان های روف گاردن های فشرده و نیمه فشرده خبری نیست.

اگر روف گاردن با هدف بام های خورشیدی طراحی نشود، می تواند آسیب قابل توجهی به پنل های خورشیدی و بام وارد کند و برای این موضوع باید پنل های خورشیدی اولویت بالاتری داشته باشند تا بام های سبز خورشیدی ضعیفی نداشته باشیم.

روف گاردن پرتابل مدولار

این روف گاردن به روف گاردن جعبه گیاه هم معروف است. در این روش گیاهان در داخل جعبه ها یا گلدان ها یا فلاورباکس هایی نگهداری می شوند و بیشتر روف گاردن توسط آنها احاطه می شود. روف گاردن مدولار به دو روش پرتابل و ثابت اجرا می شود که می تواند تجهیزات ثابت یا قابل حمل باشد.

روف گاردن پرتابل مدولار به عنوان ارزان ترین نوع روف گاردن محسوب می شود که می تواند با روف گاردن گسترده به صورت ترکیبی هم اجرا شود.

با توجه به اینکه روف گاردن پرتابل از جعبه گل استفاده می کند، لذا فلاورباکس هایی که برای آن در نظر گرفته می شود می توانند از جنس  چوب، چوب پلاست و سنگ باشند و بسته به نوع آب و هوایی انتخاب می شوند.

در روش روف گاردن پرتابل مدولار هر چند که هزینه و ریسک اجرا کمتر می شود، اما زیبایی یک بام متمرکز را ندارد.

باکس هایی که در روف گاردن پرتابل مدولار ساخته می شوند، باید تماما ً دارای عایق ها و اجزای روف گاردن باشند تا نشت آب به پشت بام صورت نگیرد.

مهمترین مزیت روف گاردن پرتابل مدولار، توانایی جابجایی جعبه گل ها بوده و می توان به صورت فصلی یا سالانه جای آنها را طبق دکوراسیون مد نظر خود عوض کنیم.

این روش نیاز به خاک ریزی روی پشت بام ندارد و بیشتر از فلاورباکس های چوبی از جنس ترموو برای این کار استفاده می شود. از آنجا که ریشه گیاهان به صورت مستقیم روی پشت بام قرار ندارند، پس نیازی نیست که عایق کاری، ایزولاسیون و فیلتراسیون روی این جعبه ها اعمال شود.

انواع روف گاردن سبک و سنگین

روف گاردن‌ها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: روف گاردن‌های سبک و روف گاردن‌های سنگین. روف گاردن‌های سبک با استفاده از لایه‌های نازک و سبک از خاک، پوشش گیاهی و لایه‌های جداساز و ضد نم اجرا می‌شوند. این نوع روف گاردن مناسب برای بام‌های شیب‌دار، کم تحمل و کم عرض است. روف گاردن‌های سبک نیاز به کمترین نگهداری دارند و هزینه اجرای آن‌ها نسبتاً پایین است. اما عیب آن‌ها این است که تنوع گیاهان قابل کشت در آن‌ها محدود است و نمی‌توان از آن‌ها به عنوان فضای قابل استفاده برای فعالیت‌های تفریحی بهره برد.

روف گاردن‌های سنگین با استفاده از لایه‌های ضخیم و سنگین از خاک، پوشش گیاهی و لایه‌های جداساز و ضد نم اجرا می‌شوند. این نوع روف گاردن مناسب برای بام‌های صاف، تحمل پذیر و عریض است. روف گاردن‌های سنگین امکان کشت انواع مختلف گیاهان را فراهم می‌کنند و می‌توان از آن‌ها به عنوان فضای قابل استفاده برای فعالیت‌های تفریحی نظیر پیاده روی، نشستن، بازی و … بهره برد. اما عیب آن‌ها این است که نیاز به بالاترین سطح نگهداری دارند و هزینه اجرای آن‌ها نسبتاً بالا است. همچنین برای احداث روف گاردن سنگین باید از مقاومت سازه‌ای بام اطمینان حاصل کرد.

بهترین نوع روف گاردن در تهران

فرهنگ روف گاردن ایرانی به سمت روف گاردن متمرکز یا فشرده است. امروزه بیشتر در مناطق تهران علی الخصوص مناطق 1 و 2 تهران، از روف گاردن متمرکز استفاده می کنند. چرا که این نوع روف گاردن قابلیت اجرای تاسیسات و تجهیزات روف گاردن را دارا بوده و کمتر کسی امروزه از روف گاردن گسترده استفاده می کند. در بعضی از مناطق که ساختمان ها، سازه مناسبی ندارند، از روف  گاردن نیمه متمرکز یا نیمه فشرده استفاده می شود.

طراحی و اجرای روف گاردن

هر کدام از انواع روف گاردن نیاز به تخصص و تجربه خاص خود می باشد. انتخاب مجری مناسب طراحی و اجرای روف گاردن بسیار حائز اهمیت بوده و در صورت عدم انتخاب مجری، ممکن است، به پشت بام آسیب جدی وارد شود. شرکت ال گرین با بیش از یک دهه تخصص و تجربه در حوزه طراحی و اجرای روف گاردن به عنوان مرجع تخصصی تامین متریال روف گاردن و استفاده از دانش روز، آماده خدمت به شما کاربر گرامی می باشد.