روف گاردن در مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی

مدرسه خانه دوم

مدرسه به عنوان خانه دوم کودکان ما محسوب می شود.همچنین مدرسه به عنوان اولین فضای اجتماعی و الگوی تربیت فرزندان خارج از محیط خانواده است. اگر این محیط آموزشی نشاط و شادی لازم را نداشته باشد، یادگیری به حداقل می رسد. برای این منظور بهتر است محیط آموزشی مدرسه و دانشگاه ها پر از طراوت باشد. در این مقاله قصد داریم تا در خصوص لزوم فضای سبز، روف گاردن، محوطه سازی و سایر المان های تفریح و تفرج کودکان در محیط مدرسه بحث کنیم.

اهمیت فضای سبز برای کودکان

قرارگیری در معرض طبیعت چه به صورت ارادی و آگاهانه و چه ناخودآگاه‌ و غیرمستقیم‌ منجر به بروز واکنش‌های مثبتی در فرد می‌‌گردد. کمک به سلامت روان، تقویت وضوح ذهنی، شناخت خود، اعتماد به نفس و استقلال افراد از دیگر اثرات مثبت مواجهه با طبیعت‌ و منظر‌ مناسب است، بنابراین تمرکز بر روی طبیعت می‌تواند یکی از مهم‌ترین نیازهای مدارس و مراکز آموزشی باشد تا از طریق استفاده از منظر به عنوان منبع درسی و یا استفاده از‌ آن‌ به‌ عنوان فضایی برای برگزاری فعالیت‌ های‌ آموزشی‌، به کیفیت آموزشی فضا کمک کند. علاوه بر آن، به کمک آرایش آگاهانه عناصر منظر در فضای باز محیط‌های آموزشی می‌توان‌ بر‌ اساس‌ نظریه بازسازی تمرکز ذهنی، از حواس‌پرتی، بی‌حوصلگی، خطای‌ذهنی‌ و کاهش‌ کارایی دانش‌آموزان که در اثر تمرکز مستمر در داخل فضای بسته کلاس ایجاد می‌شود جلوگیری کرد و به این طریق‌ از‌ وجود‌ یک فضای باز مناسب و مطابق با استانداردهای مربوطه، حتی بدون‌ حضور مستقیم دانش‌آموزان در فضای باز، بهره گرفت.

در این راستا توجه به نحوه و نوع امکان دید و منظر‌ از‌ داخل‌ کلاس‌ها و فضاهای بسته در محیط‌های آموزشی به حیاط و طبیعت بیرون و بهره‌ مندی‌ از طبیعت برای امکان ایجاد رهایی ذهن دانش آموزان از شرایط ثابت داخل کلاس در صورت‌ ایجاد‌ خستگی‌ ذهنی از نکات قابل توجه در طراحی فضاهای آموزشی است. همچنین ایجاد‌ منظر‌ با‌ گشایش و فراخی بالا با بهره‌مندی مناسب از عناصر طبیعی در این راستا به گونه‌ای‌ که‌ منظر‌ بلافاصله با عناصری بسته و محدود نباشد تا دانش آموزان بتوانند با تماشای آن وقفه‌ای‌ تعمدی‌ در ذهن خود ایجاد و قدرت تمرکز ذهنی خود را بازیابی کنند. همچنین ایجاد‌ منظر‌ جذاب‌ و با پتانسیل های بصری بالا و سازگار با طبع و روحیه دانش‌آموزان در محیط های آموزشی‌ به‌ گونه ای که بتواند نیازهای روحی و جسمی آنها را برطرف کند مانند وجود‌ فضاهای‌ نشیمنگاهی‌ مناسب در نقاط خاص، مسیرها، دسترسی‌ها، دید و منظر و… از دیگر ویژگی‌های منظر مطلوب در محیط‌های‌ آموزشی‌ به شمار می‌رود. توجه به این نکات و ویژگی‌ها در خصوص منظر و فضای‌ باز‌ محیط‌های‌ آموزشی می‌تواند بر اساس تحلیل نظریه بازسازی تمرکز ذهنی، به تقویت قدرت تمرکز و توجه مستقیم‌ دانش‌ آموزان‌ و در نتیجه کیفیت آموزش و یادگیری و به طور کلی کیفیت آموزشی مراکز آموزشی‌ کمک‌ کند.

پیش نیازهای ساخت روف گاردن در مدارس

برای ساخت روف گاردن در مدارس، ابتدا باید بودجه آن تامین گردد تا مدیران مدارس بتوانند نسبت به این مهم اقدام کنند. در بخش خصوصی این امکان با توجه به درآمد مدرسه و رفاه خانواده ها بیشتر به چشم میخورد، اما در بخش دولتی با محدودیت هایی مواجه است که باید در جلسه اولیا و مربیان این مهم مورد بحث قرار گیرد. هر چند نگاه به روف گاردن می تواند به صورت جزئی تر هم باشد و به جای ساخت روف گاردن یا چشم انداز، با چند گلدان و طراحی محیطی سبز و زیبا این کار را انجام داد.

در شهرهای شمالی ایران با توجه به وجود فضای سبز طبیعی، این نیاز کمتر به چشم می خورد، اما در شهرهای مرکزی ایران با توجه به شرایط گرم و خشک و نبود هیچگونه فضای سبز طبیعی، این کار باید به صورت مصنوعی انجام شود. در کشورهای غربی، با توجه به توسعه معماری پایدار شهری و معماری سبز شهری، شهرداری ها مسئولیت این کار را به عهده دارند و تمامی فضاهای مورد نیاز برای مدارس را تامین می کنند.

نوع روف گاردن مورد نیاز در مدارس

برای ساخت روف گاردن در مدارس، باید با توجه به مقطع تحصیلی دانش آموز، تجهیزات مناسبی جهت طراحی و اجرای فضای سبز و محصولات کشاورزی مهیا شود. مثلا در درس علوم، دانش آموزان با روش های کاشت گیاهان در گلدان آشنا می شوند که برای این منظور می توان انواع روش های پرورش و تولید گل ها، میوه ها و سبزیجات را در گلدان، باغچه، فلاورباکس و … به دانش آموزان آموخت. همچنین آنها را انواع خاک و محیط های کشت روف گاردن آشنا کرد. از طرفی روش های نگهداری و آبیاری گیاهان را به آنها آموزش داد و نتیجه کار را به آنها نمایش داد.

در این روف گاردن که با نام کشاورزی شهری نامیده می شود، هدف آموزش آن به کودکان، کشاورزی پایدار و برقراری ارتباط با طبیعت و تولید غذای سالم محلی است. کودکان پرورش گیاهان را به صورت واقعی تجربه می کنند و محصولات تولید شده توسط آنها در بازارهای محلی به فروش می رسد که علاوه بر اثرات زیست محیطی منجر به اثرات مثبت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی می شود.

روف گاردن در دانشگاه ها

علاوه بر مدارس، می توان روف گاردن را در دانشگاه ها ایجاد کرد که منجر به شادی و نشاط دانشجویان می شود. وجود فضای سبز، به همراه آبشار و آبنما، صندلی های استراحت و … می تواند مکان مناسبی برای زمان استراحت دانشجویان باشد. همچنین می توان از چشم انداز یا لنداسکیپ برای طراحی محوطه دانشگاه ها استفاده کرد.

مجری پروژه های روف گاردن مراکز آموزشی

شرکت ال گرین با تجربه چند ساله خود در زمینه طراحی و اجرای روف گاردن و بام سبز، در بسیاری از مراکز آموزشی اقدام به انجام پروژه کرده است که برای این منظور می توان به پروژه های موسسه آموزش عالی ولیعصر و مدرسه غیر انتفاعی هدایت در شهر قم اشاره کرد. این شرکت آمادگی همکاری در زمینه طراحی و اجرای روف گاردن، بام سبز، تراس سبز و لنداسکیپ را در تمامی مدارس، دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی دارد.